قوز قرنيه

قوز قرنيه يا «کراتوکونوس» چيست؟
 

قرنيه به طور طبيعي شکلي گرد يا کروي دارد، ولي در «کراتوکونوس» قرنيه نازک شده و حالت مخروطي پيدا مي کند. در واقع قوز قرنيه يک پديده ي غيرالتهابي است که معمولاً قرنيه ي هر دو چشم را گرفتار مي کند و منجر به ايجاد نزديک بيني و آستيگماتيسم نامنظم و در نتيجه کاهش ديد مي شود.

قوز قرنيه درچه سني شايع است؟
 

- قوز قرنيه بيماري پيشرونده است که معمولاً در دوران بلوغ ظهور پيدا مي کند، تا دهه ي سوم و چهارم زندگي پيشرفت کرده و بعد متوقف مي شود. اين بيماري ابتدا در يک چشم شروع شده و معمولاً بعد از مدتي چشم ديگر را هم گرفتار مي کند، البته شدت آن در هر دو چشم متفاوت است. اين بيماري درتمام نژادها و در هر دو جنس مذکر و مؤنث ديده مي شود.

قوز قرنيه چه علايم و نشانه هايي دارد؟
 

- درمرحله ي نهفته، بيماران هيچ علامت باليني واضحي ندارند جز اين که تغييرات مکرري در شماره عينک آن ها پديد مي آيد.
- اين بيماري ممکن است با نزديک بيني و آستيگماتيسم همراه باشد، در نتيجه موجب عدم وضوح و تاري ديد مي شود.
- بيمار از ديدن هاله و حساسيت به نور شکايت دارد.
- تغيير سريع ميزان آستيگماتيسم بيماران نيز از مواردي است که بايد به «کراتوکونوس» شک کرد.
- در بيماراني که دچار آستيگماتيسم نامنظم بدون هيچ سابقه ي جراحي هستند، اولين تشخيص قوز قرنيه است. بنابراين در کاهش ديدي که با عينک به سختي اصلاح مي شود يا قابل اصلاح نيست تشخيص کراتوکونوس مطرح مي شود.

علل ايجاد کراتوکونوس چيست؟
 

- کراتوکونوس علت مشخصي ندارد. ممکن است اين بيماري ژنتيکي باشد، هر چند تاکنون نقش اختلالات ارثي در قوز قرنيه تأييد نشده است. بطوري که فقط در هفت درصد بيماران سابقه ي خانوادگي وجود دارد. ساير علل عبارتند از:
- آسيب ناشي از استفاده ي طولاني مدت از لنزهاي تماسي سخت.
- مالش هاي مکرر چشم به دنبال بيماري هاي آلرژيک چشمي
- ساير بيماري هاي چشمي با بيماري هاي عمومي
- ممکن است به دنبال عمل هاي جراحي عيوب انکساري (ليزيک يا لازک) پديد آيد.

اين بيماري چگونه تشخيص داده مي شود؟
 

- تشخيص «کراتوکونوس» معمولاً به دليل بروز و پيشرفت آهسته ي آن مشکل است. درمراحل اوليه، پس از شک پزشک به وجود اين بيماري، جهت تأييد تشخيص از وسايلي چون کراتومتري، توپوگرافي (تعيين نقشه قرنيه) و پاکي متري (تعيين صخامت قرنيه) استفاده مي شود، ولي در مراحل متوسط تا پيشرفته ي بيماري در معاينه با دستگاهي به نام «اسليت لامپ» توسط چشم پزشک «کراتوکونوس» قابل تشخيص است.

درحال حاضر چه روش هاي درماني براي اين بيماري وجود دارد؟
 

- به طور کلي درمان قوز قرنيه به شش مرحله تقسيم مي شود:
1. درمراحل اوليه ي بيماري، تجويز عينک توسط چشم پزشک تا حد زيادي باعث اصلاح ديد مي شود. البته بايد توجه داشت بيماري ماهيت پيشرونده دارد و در نتيجه نمره عينک تجويز شده تغيير خواهد کرد.
2. با پيشرفت بيماري و افزايش نزديک بيني و آستيگماتيسم نامنظم، مرحله يي فرا مي رسد که ديگر با عينک نمي توان ديد را اصلاح کرد و بايد از لنزهاي تماسي سخت (Hard Contact Lens) استفاده شود.
3. يکي ديگر از درمان هاي جراحي که براي قوز قرنيه وجود دارد، استفاده از حلقه هاي داخل قرنيه است که اين نوع از درمان در انواع خفيف تا متوسط (بيماراني که کنتاکت لنز را نمي توانند تحمل کنند) کاربرد دارد. اين حلقه ها با کاهش ميزان آستيگماتيسم نامنظم به بهبود بينايي کمک مي کنند، اما بايد دانست که ميزان موفقيت در حلقه هاي داخل قرنيه بسيار متغير و از فردي به فرد ديگر متفاوت خواهد بود. هم چنين جهت کاشت رينگ داخل قرنيه يي درعمق مناسب در بافت قرنيه، از دستگاه پيشرفته ي «فمتوليزر» با توان بسيار بالا استفاده مي شود.
4. يکي از درمان هاي جديد که در چند سال اخير مطرح شده، تقويت قرنيه با استفاده از اشعه ي ماورابنفش و داروي «ريبوفلاوين» است. اين روش باعث مي شود به پيوند قرنيه نياز نباشد يا اين مورد به تأخير بيفتد.
بهترين دواطلبان اين روش عبارتنداز بيماراني که به تازگي براي آن ها تشخيص کراتوکونوس داده شده، افراد جوان و ميانسالي که بيماري آن ها پيشرونده است و همچنين کساني که لنز تماسي روي چشم شان خوب قرار نمي گيرد. تاکنون تعداد قابل توجهي از بيماران تحت اين عمل موفقيت آميز جالب و جديد قرار گرفته اند.
5. اقدام ديگر جراحي گذاشتن لنز داخل چشمي است که در صورت ثابت بودن ميزان عيوب انکساري مي تواند به بهبود ديد بيماران کمک کند.
6. در صورت پيشرفت بيشتر بيماري، مرحله يي فرا مي رسد که ديگر استفاده از لنزهاي تماسي و قطعات رينگ داخل قرنيه هم باعث افزايش ديد نمي شود و در اثر کدورت قرنيه، استفاده از لنزهاي تماسي ممکن نيست و عدم تحمل نسبت به لنز تماسي پيدا مي شود. دراين مرحله بايد از پيوند قرنيه کمک گرفت که به صورت لايه يي يا تمام صخامت انجام مي شود. جهت تهيه بافت قرنيه به صورت شفاف و منظم مي توان با ليزر پرتوان «فمتو» بهره جست که هم اکنون اين دستگاه در تهران فقط در مرکز فوق تخصصي چشم پزشکي بصير موجود است و در درمان بيماران مورد استفاده قرار مي گيرد.

ميزان موفقيت درمان قوز قرنيه با انجام عمل پيوند چگونه است؟
 

- از سال ها قبل عمل پيوند قرنيه دراين بيماران انجام مي شد که با موفقيت (شفافيت قرنيه) 95 درصد همراه است. ولي حدود 10 تا 20 درصد از بيماران «کراتوکونوس» نيازمند عمل پيوند خواهند بود. پس از عمل قرنيه 60 درصد بيماران نيازمند استفاده از لنزهاي تماسي جهت اصلاح ديد خواهند بود و عود «کراتوکونوس» بعد از پيوند نيز به ندرت رخ مي دهد. در ضمن امکان پس زدن پيوند تا آخر عمر براي بيمار باقي مي ماند.

آيا قوز قرنيه باعث کوري مي شود و هم چنين بيماران مبتلا به کراتوکونوس مي توانند تحت عمل جراحي عيوب انکساري قرار بگيرند؟
 

- خوشبختانه اين بيماري کور کننده نيست. ولي يکي از علل شايع پيوند قرنيه است. فرد مبتلا به قوز قرنيه يا بستگان او نبايد نگران باشند، زيرا بيماري بي خطر است و عمل پيوند قرنيه نتايج موفقيت آميزي دارد. انجام هيچ کدام از اعمال جراحي اصلاح عيوب انکساري نظير ليزيک (LASIK) و ليزر(PRK) دربيماران مبتلا به «کراتوکونوس» به دليل نازکي پيشرونده ي قرنيه امکان پذير نيست و توصيه نمي شود.
منبع: 7 روز زندگي 128